نامه ۲۴ صفر ۱۳۶۶ (۱۳۲۵/۱۰/۲۷)
نامهٔ حضرت آقای حاج شیخ محمّدحسن بیچاره بیدختی گنابادی صالحعلیشاه طابثراه
به آقای میرسیّد حسن میرعمادی
عرض میشود: سلامتی و موفّقیت و ازدیاد محبّت آن برادر و سایر برادران را خواهانم. چون شنیده شد که اندک افسردگی و اختلاف بین بعضی اخوان با بعضی بوده است بر فقیر سخت و ناگوار آمد و تحمّل آن از هر چیز دشوارتر است. لذا این ورقه را برای تذکّر نوشتم که خدمت اخوان هم ابلاغ شود و امیدوارم در همه مؤثّر افتد.
اصلاح بین مؤمنین که برادران روحانیاند وظیفهٔ هر مؤمنی است که تا بتوانند ولو به بذل مال نگذارند اختلاف و کدورت بین دو برادر بماند که افسردگی مؤمنین، در یکدیگر مؤثّر و حال توجّه و تذکّر و محبّت را کمتر و بلکه در پیشرفت کار دنیا هم زیان دارد و گاهی به دیگران هم سرایت نماید که زیان دنیا و آخرت است. و افسردگی غالباً ناشی از خودبینی و حُبّ دنیا و حسد و کینه میشود که هر یک مانعی بزرگ در راه خدا است و وظیفهٔ مؤمن دفع آنها است به قوّت اسلحهٔ ذکر و فکر و کمک باطن بزرگان و باید مؤمن به پیشامد و آنچه از طرف خداوند برسد بسازد و شکر نماید که غیر آن هم به زور بازو و تدبیر تنها میسّر نخواهد شد. و باید طمع از دیگری نداشته به قول و عهد خود وفا نماید بلکه در مقام برادرِ دینی برای خوشنودی او از حقّ مسلّم خود گذشت نماید و البتّه خداوند عوضها کرامت فرماید.
گذشت اوّل و تحمّل و پا روی نفس گذاشتن که افسردگی را مرتفع نماید و همه نوع استفاده از یکدیگر را فراهم سازد اولی است از آن که افسردگی زیاد شود و کار طرفین ناقص بماند و به مقصد هم نرسیده خسارت وارد سازد و در انظار خوار و بیاعتبار گردند.
در مورد اختلاف هر یک باید انصاف دهد و کلاه خود را قاضی سازد و خود را به جای طرف و او را به جای خود فرض نماید و به او پسندد آنچه به خود پسندد. آنچه را که خود میدهد از او بخواهد و در صورت حقّانیت طرف با کمال سرفرازی حقّ او را تصدیق و تسلیم نماید و با حقّانیت خود عفو و گذشت کند و عذر بخواهد که به جا خواهد بود، که به مواسات و احسان، آزاد را توان بنده نمود. و اگر طرف در اوّل نفهمد یا لجاجت نماید بالاخره پس از فکر و تأمّل متنبّه خواهد شد.
در مهربانی و محبّت مؤمنین با هم، نظر عنایت حق تعالی به طرفین خواهد بود و در اختلاف جز وهن و ضعف طرفین بلکه نوع و تجرّی و بیاعتنایی بیگانگان و خوشنودی آنها نخواهد بود. و حیف است آسایش دنیا و آخرت را تبدیل به زیان آن نماییم مخصوصاً با اوضاع حاضره و توجّه مردم باید مراقبت زیادتر نمود و آسایش و نعمت را که بالنّسبه به دورههای گذشته بحمدالله بهتر است باید شکرگزار و قدردان باشیم و بر اتّحاد و یگانگی و مهربانی و مساعدت یکدیگر افزوده خود را انگشتنمای مردم و مورد ملامت خودی و بیگانه ننماییم. اوّلاً خود آن برادر اگر از برادری افسردگی تصوّر نمایند جا دارد و مورد رضا خداوند است گذشت کرده بلکه عذرخواهی نمایند و از صفای قلب با یکدیگر صفا نمایند و در مورد سایر برادران هم که اختلاف بود تا بشود به گذشت و اصلاح خاتمه داده نگذارند افسردگی بماند و روح بزرگان را آزرده دارد. خدمت تمام فقرا سلام عرض و تقاضا و تمنّای بالا را از همه دارم. امیدوارم بپذیرند و فقیر را خوشنود و خود را منظور نظر عنایت و فضل حق سازند.
والسَّلامُ عَلَيْكُمْ وَفَّقَكُمُ اللَّه وَاِيّٰایَ وَنَوَّرَ قُلُوبِكُمْ
اقل محمّدحسن
-
نامههای صالح، ص ۱۲۸ ↩